Sigurno ste uočili oznake na auto staklima, ali vjerovatno nikada niste mnogo razmišljali o tome što one znače.

Ove naizgled šifrovane oznake imaju svrhu, pa tako svaki pojedini simbol ili niz slova i brojeva daje vrijedne informacije, koje mogu poslužiti vozačima kod zamjene stakla ili kupovine automobila.

U ovom tekstu ćemo pojasniti kako prepoznati fabrička tamna stakla, kako prepoznati godinu proizvodnje, kao i druge bitne podatke.

Automobilsko staklo sadrži višestruke oznake koje nisu nužno u nekom tačno određenom redoslijedu, a svako staklo ne sadrži uvijek isti broj oznaka.

To može učiniti tumačenje izazovnijim za vlasnike vozila koji nisu upoznati s oznakama za automobilska stakla.

Međutim, postoji određeni stepen standardizacije zajedničkih oznaka, a poznavanje ovih univerzalnih standarda može vam pomoći da lako interpretirate najbitnije – godinu proizvodnje i fabrički zatamnjena stakla.

Većina tih oznaka podijeljena je u tri široke kategorije, koje označavaju proizvođača, karakteristike stakla i datum proizvodnje.

Najveći proizvođači stakala za evropske automobile su Pilkington i Saint-Gobain Sekurit, pa je velika vjerovatnoća da na automobilu imate stakla upravo iz njihovih fabrika.

Automobilsko staklo sadrži oznake koje označavaju proizvođača stakla, a te oznake obično su u obliku logotipa, inicijala ili naziva proizvođača.

Osim toga, novi automobili takođe mogu imati znak proizvođača vozila na staklu, iako to nije predviđeno zakonskim propisima.

Izostanak ove oznake može biti znak da je staklo zamijenjeno, posebno ako druga stakla na automobilu sadrže podatke o proizvođaču vozila.

To naravno ne mora da znači da je automobil imao veliku havariju – česta pojava je da kamen sa kamiona razbije šoferšajbu, pa je moguće da je iz toga razloga zamijenjena.

Osim informacija o proizvođaču, staklo za automobil takođe sadrži oznake koje opisuju specifične fizičke karakteristike tog stakla.

Oznaka E na auto staklima

Oznaka E oivičena krugom označava zemlju Evropske Unije u kojoj je staklo prošlo sertifikaciju.

Ovo ne znači da je staklo proizvedeno upravo u toj zemlji, već da je ta zemlja samo testirala usklađenost stakla sa evropskim standardima (E1 Njemačka, E2 Francuska, E3 Italija, E4 Holandija itd.).

Ako auto ima različit broj E na staklima, to ne znači da je staklo mijenjano, već da je moguće samo nabavljeno od drugog proizvođača stakla ili druge serije.

Oznaka 43R na auto staklima

43R – označava Evropsku regulativu broj ECE 43, što znači da je staklo prošlo sigurnosne testove, a broj u nastavku ove oznake je broj homologacije za konkretno staklo.

Iz ovog broja se uvidom u bazu odobrenja mogu vidjeti detaljnije specifikacije, npr. vrsta materijala, nominalna debljina ili ugrađeni provodnici za antenu ili grijanje.

Iznad oznake E često stoje rimski brojevi koji označavaju konstrukciju stakla:

I – kaljeno sigurnosno staklo

II – dvoslojno staklo ojačano slojem folije – laminirano

III – dvoslojno kaljeno staklo ojačano slojem folije

IV – plastično staklo – fiberglas

V i VI – staklo sa providnošću ispod 70% koje se ne koristi kao vjetrobransko – ovo je oznaka za fabrički zatamnjena stakla.

Znači ako auto ima fabrički zatamnjena stakla, na staklima iznad znaka E mora da stoji rimski broj V ili VI.

Bez oznake – standardno staklo sa providnošću ne manjom od 70%

AS oznake na staklima – američki standard

Najčešće korištene oznake za karakteristike stakla uključuju i klasifikacije američkog standarda koje opisuju primjenu stakla na vozilu:

AS1 – Staklo s tom oznakom tipično se koristi na vjetrobranu vozila, jer staklo AS1 mora biti laminirano i sa minimalnim zatamnjenjem, tako da kroz njega prođe najmanje 70% svjetlosti.

AS2 – Ova oznaka za staklo opisuje kaljeno staklo sa iznad 70% prolaza svjetlosti i može se koristiti u bilo kojoj primjeni osim vjetrobrana.

AS3 – Staklo sa oznakom AS3 može biti laminirano ili kaljeno, ali ne dopušta prolazak više od 70% svjetlosti. Ovo staklo se ne može koristiti na vjetrobranskim staklima niti na prednjim prozorima vozača ili suvozača (zatamnjeno).

Osim AS brojeva, svaka varijacija auto stakla mora imati dodijeljen broj modela, koji je označen kao “M”, nakon čega slijedi broj modela (interna oznaka proizvođača).

Oznaka DOT

U Sjedinjenim Američkim Državama, svim proizvođačima stakla odobrenim za proizvodnju stakla koji se koristi u automobilima dodijeljen je kôd Ministarstva transporta (DOT).

Iako se npr. kod guma iz ove oznake može vidjeti datum proizvodnje gume, kod stakla to nije slučaj.

DOT oznaka kod stakla samo označava samo kôd proizvođača stakla, odnosno njegove fabrike.

Tako npr. imamo sljedeće oznake:

DOT24 = Splintex Belge S.A. Gilly, Belgium

DOT27 = Sekurit Saint-Gobain Deutschland GmbH

DOT41 = Pilkington Floatglas AB Landskrona, Sweden

DOT18 = PPG Industries Pitsburgh, PA, USA

Pored evropskih i američkih, na pojedinim staklima se može vidjeti oznaka CCC što označava usklađenost stakla sa kineskom direktivom o bezbjednosti China Compulsory Certification, a u nastavku je broj odobrenja sa oznakom E.

Godina proizvodnje

Godina proizvodnje stakla je ono što najčešće zanima vlasnike automobila, jer ako se godina proizvodnje stakla ne slaže sa godinom proizvodnje automobila, javlja se sumnja u regularnost dokumentacije ili da je automobil pretrpio veću nezgodu.

Kod evropskih proizvođača stakala ona se obično nalazi u zadnjem redu i sastoji se od niza tačkica i broja.

Na fabrički ugrađenim staklima, oznaka godine je uvijek samo jedan broj, i to zadnja cifra godine proizvodnje, pa tako npr. broj 7 označava godinu proizvodnje 1997, 2007 ili 2017.

Samo jedan broj u oznaci godine na staklu je dovoljan, jer se isti model obično ne proizvodi duže od 10 godina, što znači da broj 7 na VW Golfu 5, koji se proizvodio od 2003. do 2008. godine, mora označavati 2007. godinu.

Oznaka mjeseca proizvodnje se označava tačkama, tako da tačke lijevo od broja godine označavaju mjesece od januara do juna, a tačke desno od broja godine mjesece od jula do decembra.

Tačke ispred broja godine:

……7  = Januar

…..7  = Februar

….7  = Mart

…7   = April

..7   = Maj

.7   = Jun

Tačke iza broja godine:

7…… = Jul

7….. = Avgust

7…. = Septembar

7… = Oktobar

7.. = Novembar

7. = Decembar

Postoji i varijanta oznaka sa 12 tačaka koje se nalaze lijevo ili ispod oznake godine, tako da januar označava svih 12 tačaka, a samo jedna tačka označava mjesec decembar.

Ako postoje, tačke ispod broja koji označava godinu i oznake mjeseca, se odnose na sedmicu proizvodnje u okviru tog mjeseca.

Zamjenska stakla često imaju dvocifrenu oznaku godine proizvodnje, odnosno 14 umjesto 4, za 2014. godinu.

Moguće je da auto iz 2015. godine ima stakla ili staklo iz 2014. godine, jer se znaju duže zadržati u skladištu, a realno na staklo vrijeme i nema preveliki uticaj.

Kod pojedinih proizvođača iz Azije godina proizvodnje se nalazi na početku oznake, a ispod se sabiranjem brojeva dobija oznaka mjeseca.

Pored navedenih oznaka na staklima se mogu vidjeti i sljedeći natpisi:

Tempered – označava kaljeno staklo. Kako se obično staklo kod dejstva sile raspada na krupne komade oštrih ivica koji mogu ozbiljno povrijediti osobe, u automobilskoj industriji se koristi staklo koje se u slučaju loma raspada na sitne komade koji su relativno bezopasni.

Ovo svojstvo stakla se dobija posebnom termičkom obradom, tako da se vanjska površina stakla zagrije na 620 ºC, a zatim brzo ohladi što dovodi do različitog površinskog napona u odnosu na unutrašnji sloj stakla, odnosno staklo je jako „zategnuto“.

U slučaju loma ovaj napon se brzo oslobađa i dobijamo hiljade pomenutih malih krhotina.

Laminated – označava višeslojno staklo, koje se najčešće sastoji od dva sloja stakla između kojeg je sloj folije ili posebnog premaza koji omogućava da staklo zadrži svoju strukturu bez obzira na lom.

Na vozilima se ovaj tip stakla, kao vjetrobransko staklo, standardno ugrađuje već od od početka osamdesetih godina, a u novije vrijeme se na pojedine modele postavlja i na bočne prozore kao sigurnosna mjera, jer u slučaju saobraćajne nesreće se smanjuje mogućnost da putnici ispadnu kroz staklo.

Zbog ispadanja kroz staklo godišnje samo u Americi pogine 1.300 ljudi, a čvrsto staklo predstavlja i dobar oslonac za bočne vazdušne jastuke, koji onda imaju lakši posao kod aktivacije.

Takođe ovakvo staklo otežava provalu u auto i slično.

Na kraju, staklo može sadržavati i druge simbole koje označavaju boju stakla, tehnologiju proizvodnje ili specijalnu namjenu stakla, pa tako imamo stakla sa posebnom zvučnom izolacijom, stakla sa nitima za grijanje ili posebno ojačana stakla, što određuje proizvođač.

Više o tome šta sve možete saznati iz broja šasije, možete pročitati ovdje.

Vladimir Grujić