Sa avionskim gorivom u svakodnevnom životu nemamo dodira, osim što znamo za akcione filmske scene, gdje ono najčešće spektakularno eksplodira, ali šta bi se desilo kada bi se nasulo u običan putnički automobil?

Da li bi auto eksplodirao ili bi se zbog velike snage motor raspao?

Dešavali su se slučajevi da se avionsko gorivo, greškom prevoznika, nađe u rezervoaru na pumpi i nakon toga u automobilima, a entuzijasti širom svijeta pričaju o tome kako ono omogućava veću snagu, ali da li je to zaista tako?

Vrste avionskog goriva

Prvo da razdvojimo vrste avionskih motora –  klipni motori i mlazni motori.

Što se tiče aviona sa klipnim motorima, to su obično oni manji, sportski avioni sa propelerima, i oni koriste gorivo koje je najsličnije benzinu, koje se naziva AvGas.

Imajući u vidu specifična opterećenja motora aviona (velike visine, rijedak vazduh), ovo gorivo mora da ima veću oktansku vrijednost, odnosno otpornost ka samozapaljenju, koja se obično kreće oko 130 oktana.

Šta bi se desilo kad bi se ono nasulo u nekog benzinca?

Iako se visoka oktanska vrijednost traži kod motora sa velikom snagom, ipak ovo gorivo nije predviđeno za upotrebu u automobilima, u prvom redu jer je manje gustine, zbog čega može doći do problema u radu elektronike, injektora itd.

Poseban problem je olovo (preciznije tetra-etil olovo), koje se još uvijek dodaje ovom gorivu kako bi motor pravilno funkcionisao na velikim visinama, a ono može napraviti naslage na ventilima itd. i podići tempraturu izduvnih gasova, što negativno utiče na katalizator.

U slučaju da se natoči u dizel auto, posljedice bi bile iste kao da se nasuo obični benzin, o čemu možete pročitati ovdje.

Što se tiče onih velikih putničkih mlaznjaka, oni za svoje mlazne motore koriste mlazno gorivo Jet A, (koristi se u Americi i ima tačku mržnjenja od -40 stepeni), Jet A1 (koristi se u većini svijeta i mrzne na -47 stepeni) ili Jet B (mješavina kerozina i benzina, uglavnom za vojne avione).

Ovo gorivo je po karakteristikama dosta slično dizel gorivu.

Tako je, onaj veliki Airbus koji vidite na nebu koristi slično gorivo kao i dobri stari TDI.

Kerozin je jedna od frakcija dobijena rafiniranjem nafte, koja se daljom obradom dovodi u oblik pogodan za upotrebu u avionskim motorima.

Kako se na velikim visinama temperatura spušta i do -50 stepeni, ovom gorivu se dodaju aditivi za suzbijanje vlage, antikorozivna zaštita, pa čak i antibakterijski aditivi, kako bi se izbjegle bilo kakve nečistoće koje bi mogle začepiti vodove goriva.

Nije baš zgodno imati tone zapaljivog goriva u blizini aerodroma gdje avioni svaki čas slijeću, pa je avionsko gorivo jako otporno na isparavanje i ima višu tačku paljenja od običnog dizela.

U suštini, ako se JET gorivo natoči u dizel auto, kratkoročno ne bi trebalo biti problema, osim toga što ćete imate povećanu potrošnju goriva, jer ima nižu gustinu od klasičnog dizela i njegovim se sagorijevanjem oslobađa manje energije.

Kako su sistemi za distribuciju goriva u avionu znatno drugačije konstruisani u odnosu na putničke automobile i imaju drugačije zahtjeve u smislu podmazivanja, dugotrajnom upotrebom avionskog goriva u automobilu došlo do bi kvarova elemenata koji se podmazuju gorivom, u prvom redu pumpe za gorivo, a zatim i pumpe i brizgaljki Common rail sistema.

Kada je Toyota 2012. godine uspjela da stigne na Sjeverni pol uz pomoć grupe Hiluxa, pored opsežnih promjena na automobilima, kao što su specijalne gume, otporniji akumulatori i pojačano grijanje, morali su da koriste gorivo za mlazne motore uz posebne aditive, kako bi motor mogao da radi na temperaturi koja se spustila na -56 stepeni.

Avionsko gorivo nije namijenjeno za upotrebu u automobilima, a njegova upotreba ne donosi nikakve prednosti, osim otpornosti na niske temperature.

Više o oktanskom broju kod benzina, možete pročitati ovdje.

Vladimir Grujić