Na novijim automobilima se može vidjeti plavi čep za dosipanje AdBlue, koji se obično nalazi uz čep rezervoara za gorivo, ali šta je ova tečnost i čemu služi?
Mnogi novi modeli čak ne dozvoljavaju pokretanje motora, ako je nivo ove tečnosti nizak, pa se mnogi vozači brinu da je u pitanju neki kvar.
Zašto je potreban AdBlue?
U razvoju motora zadnjih 20 godina, veliku ulogu su imali zahtjevi za što manjom emisijom izduvnih gasova, zbog čega su proizvođači upotrebom različitih tehnologija radili na ispunjenju ovih zahtjeva.
AdBlue je viskopročišćena tečnost koja se koristi kod dizel motora sa Euro 4 i novijim standardom u procesu eliminacije štetnih izduvnih gasova.
Kada su inženjeri pristupali rješavanju problematike, prvo su krenuli od sastava izduvnih gasova, koji se sastoje od nekoliko desetina vrsta gasova i čestica čađi.
Da ne ulazimo sada detaljno u hemijske procese, dovoljno je da znamo da je gorivo ugljovodonik, pa su glavni proizvodi procesa sagorijevanja ugljeni oksidi (CO, CO2), vodena para i nesagorjeli ugljovodonici (HC).
Kako se atmosferski vazduh koji usisava motor u velikom procentu sastoji od azota (79%), spajanjem kiseonika i azota na visokim temperaturama u komori za sagorijevanje nastaju vrlo opasni azotni oksidi NOx.
Možemo reći da su svi izduvni gasovi otrovni i kancerogeni, ali da se kod dizela u većoj količini stvaraju pomenuti azotni oksidi, zbog čega se krenulo upravo u njihovu eliminaciju.
Prvi korak je bio da se spusti temperatura sagorijevanja, što je urađeno instalacijom EGR ventila, jer povrat izduvnih gasova djeluje kao dodavanje internog gasa i temperatura se spušta, a time se stvara manje azotnih oksida.
Pošto samo EGR nije dovoljan da se postigne Euro 6 standard, sljedeći korak je hemijska reakcija selektivne katalitičke redukcije (SCR).
Ovdje nastupa junak naše priče, AdBlue aditiv.
Sastav AdBlue tečnosti je destilovana voda (67,5%) i urea (32,5%), čija je glavna komponenta amonijak.
Iako zvuči komplikovano, u suštini radi se o tome da se određena količina AdBlue tečnosti ubrizga u izduvnu granu, nakon čega hemijskom reakcijom u katalizatoru iz opasnih azotnih oksida nastaju azot (koji je svakako u vazduhu koji udišemo) i vodena para, te kroz auspuh izlaze u atmosferu.
Ubrizgavanje AdBluea kontroliše centralna jedinica (ECU), koja je ujedno i odgovorna za doziranje, a injektor se nalazi između DPF-a i katalizatora.
Kako se u toku rada injektor ove tečnosti nalazi na udaru vrelih izduvnih gasova, ponekad dolazi do njegovog habanja, zbog čega se dešava smanjeni protok ili kapanje tečnosti, koja se kristalizuje na zidovima izduvne cijevi.
U ekstremnim slučajevima ovo može dovesti do smanjenog protoka izduvnih gasova, što redukuje performanse motora, jer se stvara povratni pritisak koji utiče na rad turbine.
AdBlue je praktično bezopasan za ljude, nije zapaljiv, ali može korozivno djelovati na lak na automobilu, pa treba biti oprezan kod dosipanja.
Kod novijih automobila, čep je na pomenutom mjestu pored čepa za gorivo, a kod starijih modela može se nalaziti u motornom prostoru ili kod rezervnog točka, što možete pogledati u uputstvu.
Zapremina rezervoara varira između 5 i 20 litara, a potrošnja je oko 1 litar na 1.000 pređenih kilometara, za uobičajene automobile srednje i kompaktne klase.
AdBlue je dostupan na benzinskim stanicama i auto servisima u vidu kanisterskih pakovanja ili se pumpa iz posebnih rezervoara, a negdje se mogu naći i drugačiji trgovački nazivi, kao što su AUS32 (Aqueous Urea Solution 32%) ili DEF (Diesel Exhaust Fluid).
Više o EGR ventilu, možete pročitati ovdje.
Vladimir Grujić
