Ako vozite moderan automobil za koji ste sigurni da ne troši ulje, opet je poželjno jednom mjesečno ili na svakih 1.000 km prekontrolisati nivo ulja u motoru.

Potrošnja ulja u motoru je prilično široka tema, jer može biti više uzroka za istu, ali može se reći da dosipanje jedne litre ulja između redovnih servisa nije neki preveliki trošak, a pomaže procesu podmazivanja jer se dodaje doza čistog ulja, koje može na sebe da preuzme zaprljanje koje se redovno dešava usljed sagorijevanja goriva.

Ovo pogotovo važi za dizel motore, jer su čestice čađi koje se nakupljaju u ulju jako abrazivne, a njihov sadržaj može dostići i 3% od ukupne količine ulja u sistemu.

Na domaćim pumpama se u velikim količinama prodaje najjeftinije mineralno ulje 15W40, koje vozači koriste za dolivanje, kada nivo ulja u motoru opadne ispod dozvoljenog nivoa.

Ovo nije sporno za automobile koji inače koriste pomenuto ulje, kao što su modeli sa početka devedesetih godina, ali za vozila novijeg datuma proizvodnje upotreba ovog ulja nije preporučljiva.

Moderni motori imaju uske tolerancije i sisteme za prečišćavanje izduvnih gasova koji traže sintetičko ulje sa niskim sadržajem sumpora, koje se duže zadržava na metalu u vidu tankog uljnog filma, pa upotreba klasičnog mineralnog ulja može dovesti do oštećenja elemenata motora, kao i začepljenja EGR-a i DPF-a.

Pođimo redoslijedom od najboljeg do najgoreg rješenja.

Najlogičnije bi bilo, da prilikom redovne zamjene ulja kupite jednu dodatnu litru i držite je u prtljažniku, kako bi je imali spremnu u slučaju vanredne potrebe za dolivanjem.

Ukoliko ovo niste uradili, pogledajte servisnu karticu na motoru ili servisnu knjižicu, pa na osnovu te informacije potražite odgovarajuće ulje.

Budući da često mehaničari ne upisuju kompletan naziv, već samo oznaku proizvođača i viskozitet, npr. Castrol 5W30, na sajtu proizvođača možete potražiti koje ulje iz njegovog prodajnog asortimana odgovara baš za vaš automobil.

Šta raditi kada znamo koje ulje je u automobilu, ali nam nije dostupno?

Motorno ulje se sastoji od baznog ulja i aditiva (protiv korozije, za poboljšanje karakteristika u zimskim uslovima i sl).

U pravilu, proizvođači ne preporučuju miješanje svojih ulja sa uljima drugih proizvođača (osim ako nije drugačije navedeno na pakovanju), jer postoji mogućnost da pojedini aditivi nisu kompatibilni, odnosno da se njihovim miješanjem ne bi stvorio talog ili pjena.

Ipak, velike svjetske marke koriste uglavnom iste dobavljače, pa je manja vjerovatnoća da će nastati problem ako se pomiješaju ulja dva vrhunska proizvođača, nego skupo i jeftino ulje.

Da da bi rizik sveli na najmanju mjeru, trebali biste nasuti ulje koje je iste specifikacije proizvođača motora i viskoziteta (oznaka 5W30, 10W40, 15W40 itd.).

Viskozitet predstavlja otpor ulja prema tečenju, odnosno ulja nižeg viskoziteta su tečljivija od ulja visokog viskoziteta. U praksi se ulja nižeg viskoziteta (5W30) nazivaju “rijetkim”, a ulja višeg viskoziteta (15W40) se smatraju “gušćim”.

Iz ovoga slijedi da ako je u motoru ulje npr. viskoziteta 5W40 i oznake VW 505.01, vi trebate potražiti ulje upravo tih karakteristika nekog od brendova iz slične cjenovne kategorije.

U slučaju da motorno ulje nema oznaku specifikacije proizvođača motora (npr. japanska i korejska vozila ne koriste posebne oznake za motorno ulje), onda bi trebalo potražiti ulje iste API kategorije koju sva ulja imaju navedenu na pakovanju.

API kategorija je oznaka Američkog naftnog instituta (American Petroleum Institute) i označava sljedeće nivoe kvaliteta:

SA-SE – za motore proizvedene do 1979. godine

SF – za motore proizvedene do 1988. godine

SG – za motore proizvedene do 1993. godine

SG – za motore proizvedene do 1996. godine

SJ – za motore proizvedene do 2001. godine

SL – za motore proizvedene do 2004. godine

SM – za motore proizvedene do 2010. godine

SN – najnoviji i trenutno aktuelni standard predstavljen 2010. godine, po kojem je smanjena mogućnost stvaranja naslaga, sa poboljšanom zaštitom turbine, smanjenom potrošnjom goriva, a karakteristike su usklađene sa modernim ekološkim standardima.

Ako već ne možete naći odgovarajuće ulje, a znamo da postoje mineralna, polusintetička i sintetička ulja, najbolje je da dosipate mineralno u mineralno itd.

Polusintetičko ulje je, kako mu i ime kaže, mješavina sintetičkog i mineralnog ulja, i ono se može dodavati i u mineralna i u sintetička ulja.

Ako je moguće dosipajte ulje iste klase viskoziteta, a ako to nije slučaj  gledajte da ulje miješate samo sa susjednom klasom, odnosno 15W40 sa 10W40, 10W40 sa 5W40 itd.

Na kraju, bolje je dosuti bilo koje ulje nego voziti sa preniskim nivoom, jer rizik od pogrešnog ulja u motoru je manji od rizika kada je manjak ulja u motoru.

Prenizak nivo ulja u motoru dovodi do pojačanog trenja i termičkog naprezanja, što svakako dugoročno može oštetiti elemente motora.

Ako ste dosuli mineralno ulje koje po pravilu ne bi trebalo da se koristi u modernom motoru, gledajte da u što skorijem periodu izvršite zamjenu ulja i filtera, jer je na ovaj način došlo do degradacije maziva i na duži rok vožnja sa ovakvom mješavinom ulja može oštetiti motor.

Kako prepoznati falsifikovano ulje možete pročitati ovdje.

Vladimir Grujić