Kočiona tečnost - oznake, rok zamjene i znakovi neispravnosti

Ako posmatramo sigurnost, kočiona tečnost je najbitnija tečnost u automobilu, a ko godišnje pređe između 15.000 i 20.000 km, u vožnji pedalu kočnice pritisne i do 75.000 puta.

Mnogi je zapostavljaju, ali njen kvalitet i količina u sistemu direktno utiču na bezbjednost vožnje, pa bi svaki vozač trebalo da zna osnovne pojmove o njoj.

U ovom tekstu ćemo se pozabaviti njenom funkcijom, znakovima da kočionu tečnost treba promijeniti, kao i o tipovima i oznakama kočionih tečnosti.

Funkcija kočione tečnosti

Glavna uloga kočione tečnosti je da prenese pristisak sa glavnog kočionog cilindra na kočione čeljusti, tj. na kočione pločice koje usporavaju i zaustavljaju disk, a time i automobil.

Da bi ispravno odradila svoj zadatak, kočiona tečnost mora da ispunjava nekoliko zahtjeva: tečnost ne smije da bude isparljiva, kako bi prenijela pravi pritisak, zatim mora da ima antikorozivno i podmazujuće svojstvo, čime se produžava radni vijek i ispravna funkcija kočionog sistema i vodova.

Pored navedenog, mora da bude otporna na visoke temperature i da svede upijanje vlage na što niži nivo.

Vrlo je bitno da kočiona tečnost zadržava viskozotet (tzv. „gustinu“) u velikom rasponu temperature, te se ne smije smrzavati niti smije imati nagrizajuće dejstvo u kontaktu sa gumenim i plastičnim dijelovima.

Kada mijenjati kočionu tečnost?

Najčešća preporuka proizvođača je da se ova tečnost mijenja na svake dvije godine, ili na pređenih 60.000 km (ako se auto koristi intezivnije i ova kilometraža se napravi u vremenu kraćem od dvije godine), ali svakako pogledajte korisničko uputstvo za svoj automobil da biste imali tačan podatak.

Kako kočioni sistemi nisu 100% hermetički zatvoreni, vazduh dolazi u kontakt sa kočionom tečnosti, usljed čega se u njoj vremenom povećava sadržaj vlage, a kada dođe na oko 3%, treba je zamijeniti.

Za mjerenje sadržaja vlage većina servisa ima posebne mjerače (obično im je raspon od 1% do 4% vlage).

Što je veći sadržaj vlage u kočionoj tečnosti, spušta se tačka ključanja, pa se na visokim temperaturama kod učestalog oštrog kočenja stvara vodena para, usljed čega nastaju „parni čepovi“ u sistemu.

Kako znamo da su gasovi stišljivi, pojava vodene pare u kočionim vodovima može dovesti do gubitka kočione sile (mekana pedala kočnice), a time i ozbiljne opasnosti po vozača, putnike i druge učesnike u saobraćaju.

Kritičan momenat je duga vožnja nizbrdo tokom toplog ljetnjeg dana (kao kad se spuštate na primorje), kada može doći do otkaza kočionog sistema.

Takođe, vlaga uzrokuje koroziju u sistemu, na šta su posebno osjetljivi automobili sa ABS kočnicama.

Tečnost treba zamijeniti i ukoliko se vrši zamjena dijelova kočionog sistema, kroz koje prolazi kočiona tečnost, kao što su kočioni cilindar, kočiona kliješta, kočioni vodovi, budući da u toku svih ovih operacija tečnost dolazi u kontakt sa vazduhom i time se degradira.

Iz istog razloga, nikad se ne dosipa tečnost koja je već ranije otvorena, već isključivo nova tečnost.

Ako je tečnost duže vrijeme bila otvorena, možete je baciti.

Nivo kočione tečnosti se kontroliše na posudi koja se nalazi u motornom prostoru, a u slučaju da se u ovoj posudi vide nečistoće, talog itd., kočionu tečnost treba takođe zamijeniti.

Koju kočionu tečnost odabrati?

Kočione tečnosti razlikujemo po DOT oznakama, odnosno DOT 3, 4, 5, i 5.1.

Ove tečnosti se razlikuju po tački ključanja i sastavu: DOT 3, 4 i 5.1 su bazirane na glikolu i esteru i zbog toga se mogu međusobno miješati, dok je DOT 5 na bazi silikonskih ulja, zbog čega DOT 5 ne upija vlagu i ima duži servisni rok, ali se ne može miješati sa ostalim tečnostima.

DOT 5 je razvijen za potrebe vojnih vozila koja se duže vrijeme ne voze i ima znatno višu cijenu nego ostale tečnosti, a koristi se kod novijih vozila.

Po standardu razlikujemo „suvu“ i „vlažnu“ tačku ključanja, odnosno tačku ključanja nove tečnosti i tečnosti koja sadrži 3,7% vode.